Amarakosha: Sun, Moon, Star, Planets
Shared by Sandeep Nangia on twitter
Synonyms of Sun
सूरसूर्यार्यमादित्यद्वादशात्मदिवाकराः।
भास्कराहस्करब्रध्नप्रभाकरविभाकराः॥
#amarakosha
— Sandeep Nangia (@SNChd) November 21, 2014
भास्वद्विवस्वत्सप्ताश्वहरिदश्वोष्णरश्मयः।
विकर्तनार्कमार्तण्डमिहिरारुणपूषणः॥ #amarakosha
— Sandeep Nangia (@SNChd) November 21, 2014
द्युमणिस्तरणिर्मित्रश्चित्रभानुर्विरोचनः।
विभावसुर्ग्रहपतिस्त्विषांपतिरहर्पतिः॥ #amarakosha
— Sandeep Nangia (@SNChd) November 21, 2014
भानुर्हंसः सहस्रांशुस्तपनः सविता रविः।
पद्माक्षस्तेजसांराशिश्छायानाथस्तमिस्रहा॥ #amarakosha
— Sandeep Nangia (@SNChd) November 21, 2014
कर्मसाक्षी जगच्चक्षुर्लोकबन्धुस्त्रयीतनुः।
प्रद्योतनो दिनमणिः खद्योतो लोकबान्धवः॥ #amarakosha
— Sandeep Nangia (@SNChd) November 21, 2014
इनो भगो धामनिधिश्चांऽशुमाल्यब्जिनीपतिः। #amarakosha
— Sandeep Nangia (@SNChd) November 21, 2014
Sun - The break up of the words
सूरः सूर्यः अर्यमा आदित्य द्वादशात्मा दिवाकरः भास्करः अहस्करः ब्रध्नः प्रभाकरः विभाकरः भास्वान् विवस्वान् सप्ताश्वः = Sun. #amarakosha
— Sandeep Nangia (@SNChd) November 21, 2014
हरिदश्वः उष्णरश्मिः विकर्तनः अर्कः मार्तण्डः मिहिरः अरुणः पूषणः द्युमणिः तरणिः मित्रः चित्रभानुः विरोचनः विभावसुः = Sun. #amarakosha
— Sandeep Nangia (@SNChd) November 21, 2014
@SNChd पूषा इति । पूषन् प्रातिपदिकम्। पूषा पूषणौ पूषणः।
— Ranga (@samjignyasu) November 21, 2014
ग्रहपतिः त्विषांपतिः अहर्पतिः भानुः हंसः सहस्रांशुः तपनः सविता रविः पद्माक्षः तेजसांराशिः छायानाथः तमिस्रहा कर्मसाक्षी = Sun. #amarakosha
— Sandeep Nangia (@SNChd) November 21, 2014
जगच्चक्षुः लोकबन्धुः त्रयीतनुः प्रद्योतनः दिनमणिः खद्योतः लोकबान्धुः इनः भगः धामनिधिः अंशुमाली अब्जिनीपतिः are synonyms of Sun. #amarakosha
— Sandeep Nangia (@SNChd) November 21, 2014
Rays
किरणोस्रमयूखांशुगभस्तिघृणिरश्मयः।
भानुः करो मरीचिः स्त्रीपुंसयोर्दीधितिः स्त्रियाम्॥
#amarakosha
— Sandeep Nangia (@SNChd) November 23, 2014
Ray - break-up of the words
किरणः उस्रः मयूखः अंशुः गभस्तिः घृणिः रश्मिः भानुः करः (m.), मरीचिः (m or f), दीधितिः (f) are synonyms of ray. #amarakosha
— Sandeep Nangia (@SNChd) November 23, 2014
Sunshine and light
स्युः प्रभारुग्रुचिस्त्विड्भाभाश्छविद्युतिदीप्तयः।
रोचिः शोचिरुभे क्लीबे प्रकाशो द्योत आतपः॥
#amarakosha
— Sandeep Nangia (@SNChd) November 24, 2014
Light - Break up of the words
प्रभा रुक् रुचिः त्विट् भा भाः छविः द्युतिः दीप्तिः रोचिः शोचिः are synonyms of light. #amarakosha
— Sandeep Nangia (@SNChd) November 24, 2014
@SNChd #Nighaṇṭu 1.5 पञ्चदश रश्मिनामानि 15 names/synonyms for ray of light #Sanskrit pic.twitter.com/BJIHbdt42G
— Rohini Bakshi (@RohiniBakshi) November 24, 2014
Sunshine - break -up of the words
प्रकाशः द्योतः आतपः are synonyms of sunshine. #amarakosha
— Sandeep Nangia (@SNChd) November 24, 2014
Synonyms of moon
हिमांशुः चन्द्रमाः चन्द्रः इन्दुः कुमुदबान्धवः विधुः सुधांशुः शुभ्रांशुः ओषधीशः निशापतिः are synonyms of moon. #amarakosha 1/2
— Sandeep Nangia (@SNChd) November 4, 2014
अब्जो जैवातृकः सोमो ग्लौर्मृगाङ्कः कलानिधिः।
द्विजराजः शशधरो नक्षत्रेशः क्षपाकरः॥
#amarakosha
— Sandeep Nangia (@SNChd) November 4, 2014
Moon - The break up of the words
हिमांशुः चन्द्रमाः चन्द्रः इन्दुः कुमुदबान्धवः विधुः सुधांशुः शुभ्रांशुः ओषधीशः निशापतिः are synonyms of moon. #amarakosha 1/2
— Sandeep Nangia (@SNChd) November 4, 2014
अब्जः जैवातृकः सोमः ग्लौः मृगाङ्कः कलानिधिः द्विजराजः शशधरः नक्षत्रेशः क्षपाकरः are synonyms of moon. #amarakosha 2/2
— Sandeep Nangia (@SNChd) November 4, 2014
कला तु षोडशो भागो बिम्बोऽस्त्री मण्डलं त्रिषु॥
#amarakosha
— Sandeep Nangia (@SNChd) November 5, 2014
कला is the 16th part of the moon. #amarakosha.
— Sandeep Nangia (@SNChd) November 5, 2014
बिम्बः (mas. or neuter), मण्डलम् (in all genders) are synonyms of disk of moon or sun. #amarakosha.
— Sandeep Nangia (@SNChd) November 5, 2014
Synonyms of parts of the moon / moonlight
भित्तं शकलखण्डे वा पुंस्यर्धोऽर्धं समेऽंशके।
चन्द्रिका कौमुदी ज्योत्स्ना प्रसादस्तु प्रसन्नता॥
#amarakosha
— Sandeep Nangia (@SNChd) November 6, 2014
Breakup of the words - Moonlight
भित्तम् (n.) शकलम् (n or m) खण्डम् (n or m) अर्धः (m) are synonyms of part. अर्धम् (n) = half. #amarakosha
— Sandeep Nangia (@SNChd) November 6, 2014
चन्द्रिका कौमुदी ज्योत्स्ना are synonyms of moon light. #amarakosha
— Sandeep Nangia (@SNChd) November 6, 2014
Synonms of spots, marks, great beauty
कलङ्काङ्कौ लाञ्छनं च चिह्नं लक्ष्म च लक्षणम्।
सुषमा परमा शोभा शोभा कान्तिर्द्युतिश्छविः॥
#amarakosha
— Sandeep Nangia (@SNChd) November 7, 2014
The word break-up
कलङ्कः अङ्कः लाञ्छनम् चिह्नम् लक्ष्म & लक्षणम् are synonyms of mark or spot. #amarakosha
— Sandeep Nangia (@SNChd) November 7, 2014
सुषमा is great beauty. शोभा कान्तिः द्युतिः & छविः are synonyms of beauty or splendour. #amarakosha
— Sandeep Nangia (@SNChd) November 7, 2014
Synonyms of Star
नक्षत्रमृक्षं भं तारा तारकाऽप्युडु वा स्त्रियाम् ।
#amarakosha
— Sandeep Nangia (@SNChd) November 11, 2014
Star - word break-up
नक्षत्रमृक्षं भं तारा तारकाऽप्युडु वा स्त्रियाम् ।
#amarakosha
— Sandeep Nangia (@SNChd) November 11, 2014
दाक्षायण्योऽश्विनीत्यादि तारा अश्वयुगश्विनी॥
#amarakosha
— Sandeep Nangia (@SNChd) November 12, 2014
दाक्षायणी (always used in plural in this meaning) is the name of 27 stars i.e. अश्विनि and others. #amarakosha
— Sandeep Nangia (@SNChd) November 12, 2014
अश्वयुज् is a synonym of अश्विनी नक्षत्र
#amarakosha
— Sandeep Nangia (@SNChd) November 12, 2014
@sudarshanhs @SNChd
अश्वयुज् इति प्रातिपदिकम्। अतः अश्वयुज् + अश्विनी = अश्वयुग् अश्विनी =अश्वयुगश्विनी ।
— Ranga (@samjignyasu) November 12, 2014
@ArchitectRupa @sudarshanhs @SNChd My understanding is : Star अश्वयुज् and month आश्वयुज with तद्धित। तथैव मघ माघ, विशाख वैशाख etc.
— Ranga (@samjignyasu) November 12, 2014
Some more on stars
मृगशीर्षं मृगशिरस्तस्मिन्नेवाऽऽग्रहायणी।
इल्वलास्तच्छिरोदेशे तारका निवसन्ति याः॥
#amarakosha
— Sandeep Nangia (@SNChd) November 14, 2014
मृगशीर्षम् मृगशिरः & आग्रहायणी are synonyms of the same star and इल्वलाः is the name of 5 stars at the head of मृगशिरः #amarakosha
— Sandeep Nangia (@SNChd) November 14, 2014
राधा विशाखा पुष्ये तु सिध्यतिष्यौ श्रविष्ठया।
समा धनिष्ठा स्युः प्रोष्ठपदा भाद्रपदाः स्त्रियः॥
#amarakosha
— Sandeep Nangia (@SNChd) November 13, 2014
राधा & विशाखा are synonyms for the same star. #amarakosha
— Sandeep Nangia (@SNChd) November 13, 2014
पुष्यः सिध्यः & तिष्यः are synonyms for the same star. #amarakosha
— Sandeep Nangia (@SNChd) November 13, 2014
श्रविष्ठा & धनिष्ठा are synonyms for the same star. #amarakosha
— Sandeep Nangia (@SNChd) November 13, 2014
प्रोष्ठपदाः & भाद्रपदाः are synonyms for the same star. #amarakosha
— Sandeep Nangia (@SNChd) November 13, 2014
Names of Jupiter
बृहस्पतिः सुराचार्यो गीष्पतिर्धिषणो गुरुः।
जीव आङ्गिरसो वाचस्पतिश्चित्रशिखण्डिजः॥
#amarakosha
— Sandeep Nangia (@SNChd) November 15, 2014
Names of Shukra (Venus)
शुक्रो दैत्यगुरुः काव्य उशना भार्गवः कविः।
#amarakosha
— Sandeep Nangia (@SNChd) November 16, 2014
Break-up of the words - Names of Venus
शुक्रः दैत्यगुरुः काव्यः उशना (उशनस्) भार्गवः कविः are the synonyms of Shukra (Venus) #amarakosha
— Sandeep Nangia (@SNChd) November 16, 2014
बृहस्पतिः सुराचार्यः गीष्पतिः धिषणः गुरुः जीवः आङ्गिरसः वाचस्पतिः चित्रशिखण्डिजः are synonyms for Jupiter. #amarakosha
— Sandeep Nangia (@SNChd) November 15, 2014
Names of Mercury and Mars
अङ्गारकः कुजो भौमो लोहिताङ्गो महीसुतः।
रौहिणेयो बुधः सौम्यः समौ सौरिशनैश्चरौ॥
#amarakosha
— Sandeep Nangia (@SNChd) November 17, 2014
Break up of words - Mars
अङ्गारकः कुजः भौमः लोहिताङ्गः & महीसुतः are synonyms of Mars. #amarakosha
— Sandeep Nangia (@SNChd) November 17, 2014
Break-up of the words - Mercury
रौहिणेयो बुधः & सौम्यः are synonyms of Mercury. #amarakosha
— Sandeep Nangia (@SNChd) November 17, 2014
Names of Rahu
तमस्तु राहुः स्वर्भानुः सैंहिकेयो विधुन्तुदः। #amarakosha
— Sandeep Nangia (@SNChd) November 18, 2014
Word break-up - Rahu
तमः राहुः स्वर्भानुः सैंहिकेयः विधुन्तुदः are synonyms of Rahu. #amarakosha
— Sandeep Nangia (@SNChd) November 18, 2014
@SNChd
विधुन्तुदः interesting formation. विधुः moon तुदति pains. So one who pains the moon. A कृदन्त। Like अरिंदमः भयंकरः etc.
— Ranga (@samjignyasu) November 18, 2014
